Pinksterbloem


Zeldzame traditie in Broekhuizen en Broekhuizenvorst van de Pinksterbloem.

Paaszaterdag is de dag waarop de schooljongens van Broekhuizen en Broekhuizenvorst ratelend hun rondgang door het dorp en de buitengebieden houden. Pinksterzaterdag is de beurt aan de meisjes: de Pinksterbloem trekt dan zingend en ratelend door de straten van Broekhuizenvorst, Heide en Ooijen en sinds 1990 ook weer door Broekhuizen en de Stokt. We zullen proberen de oorsprong en de betekenis enigszins duidelijk te maken. De Pinksterbloem heeft niets te maken met de langs de sloten en in weilanden groeiende bloem die deze naam draagt.
De rondgang van de Pinksterbloem, ook wel de Pinksterbruid genaamd, is een nabootsing door de kinderen van feesten die door de ouderen bij het begin van de meimaand gevierd werden. Wij noemen het hier meiboom planten, het meitak steken (het soort tak dat door de jonge mannen aan de woningen van de meisjes werd gestoken gaf aan hoe men over de meisjes dacht) en het uitroepen van de meikoningin met de daarbij behorende feesten. Bovengenoemde feesten voor de ouderen zijn hier goeddeels verdwenen.

De Broekhuizenvorster meisjes, en sinds 1990 ook weer de Broekhuizer meisjes hebben de Pinksterbloem in ere gehouden. Opvallend is dat de Pinksterbloem in de omringende plaatsen niet bekend is, of einde achttienhonderd is verdwenen. De juiste betekenis van de Pinksterbloem is moeilijk te achterhalen. Het schijnt een vermenging te zijn van verschillende mei tradities. Men kan als vaststaand aannemen dat de meikoningin en ook de Pinksterbloem de groeikracht en de tot nieuw leven gekomen natuur symboliseren. Dat het ei een belangrijke rol speelt in de Paas- Mei- en Pinksterliedjes is niet verwonderlijk als men weet dat het ei het symbool is van nieuw leven en vruchtbaarheid.

In navolging van de volwassenen, die een meikoningin kozen, riepen de schoolkinderen het mooiste meisje van de school uit tot Pinksterbloem (Pinksterbruid). Ze werd met bloemen getooid en als een koningin door de zingende schoolgenoten door het dorp gevoerd.
Al spoedig ging men van huis tot huis terwijl een liedje gezongen werd dat aanspoorde tot het geven van een kleinigheid om, in navolging van de volwassenen, een feestje te kunnen vieren. Als dank werden bloemblaadjes gestrooid voor de deur van de gever. In andere streken werd de gekozen dagschone onder een met groen en bloemen opgesierde boog meegevoerd. Ook werd de Pinksterbloem wel in verband gebracht met de langslaper, de luilak.

We vernamen dat begin 1900 een van de meisjes een krans van witte bloemen in het haar droeg en dat in latere tijden enkele meisjes een bosje voorjaarsbloemen droegen. Ook kwam het voor dat tijdens de tocht bloemen geplukt werden die men, al of niet als krans, verder meedroeg. De Pinksterbloem of Pinksterbruid trekt sinds mensenheugenis rond om al zingend en ratelend eieren en geld op te halen.

Meisjes van Broekhuizenvorst en Broekhuizen kiezen hun mooiste schoolmeisje en versieren haar met bloemen en bloemkransen tot een Pinksterbruid.

Een traditie afbreken kan gemakkelijk en snel, een traditie in stand houden of in ere herstellen gaat moeilijker, maar kan wel.



2011